Ο νέος αμαρτάνει. Να τον εκτελέσουμε;

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΒΕΡΓΑΝΕΛΑΚΗ

Η υπόθεση του άγριου ξυλοδαρμού σταθμάρχη από δύο ανήλικους μαθητές, στην αποβάθρα του σταθμού της Ομόνοιας του Μετρό, έπαιζε για μέρες πρώτο θέμα παντού!

Και φυσικά, όπως αναμενόταν, ήταν στην κορυφή των συζητήσεων στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Η συντριπτική πλειοψηφία έσπευσε να «σταυρώσει» τους δύο μαθητές, καταδικάζοντάς τους με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο και ζητώντας τις κεφαλές τους επί πίνακι! Οπως και της οικογένειάς τους, βεβαίως… Κανένα ελαφρυντικό, κανένα έλεος…

Μόνο «εκτελέστε τους…» δεν είπαν αρκετοί…

Το ερώτημα:

-Σε τέτοιες περιπτώσεις, ενδείκνυται η ευθεία καταδίκη -χωρίς ελαφρυντικά- της συμπεριφοράς ενός ανηλίκου και η παραδειγματική όσο και σκληρή τιμωρία του

ή μήπως η πολύ πιο επιεικής αντιμετώπισή του και η προσπάθεια για διαπαιδαγώγησή του, ώστε να μην επαναλάβει τέτοια ακραία συμπεριφορά;

«Τι κάνουμε όταν ένας έφηβος δεν μπορεί να ελέγξει την οργή του ή όταν η “προσβολή” χτυπά την ύπαρξή του; Αν έχει αυτό που απλά λέγεται “παιδεία”, που δεν αποκτάται ούτε από το σχολείο ούτε από το πτυχίο πανεπιστημίου, δεν θα φτάσει σε τέτοιο ατόπημα.

Ούτε και ο σταθμάρχης είναι άμοιρος ευθυνών, γιατί πάντα υπάρχουν τρόποι να μιλάς σε παιδιά, και ιδίως σε έφηβους.

Και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει έλλειμμα παιδείας και κοινωνικής ευαισθησίας.

Οι ανήλικοι δεν είναι χαμένη υπόθεση. Η παρανομία δεν είναι μονόδρομος ούτε η ποινική τους καταδίκη αποδίδει πάντοτε τα αναμενόμενα. Μήπως ήρθε η ώρα να αναρωτηθούμε τι παιδεία και εκπαίδευση παρέχουμε ως γονείς και πολιτεία, ποια είναι η βαθύτερη ουσία του σχολείου και τι πρότυπα δημιουργεί η κοινωνία;».

«Η ανήλικη παραβατικότητα και δη η βίαιη έκφρασή της, είναι ένα πολυδιάστατο φαινόμενο και δεν μπορεί να εξεταστεί επιφανειακά ούτε και σε ένα αποκλειστικά τιμωρητικό πλαίσιο στο οποίο κινείται η επικαιρότητα. Η απαξίωση της παιδείας, η αποδυνάμωση της οικογένειας και η συνεχής δεκαετής οικονομική κρίση, διαμορφώνουν μια βίαιη πραγματικότητα τής οποίας μέρος είναι και οι νέοι άνθρωποι. Μόνο μέσα από την ενίσχυση των δομών εκπαίδευσης και πρόνοιας του κράτους με ταυτόχρονα βελτίωση του επιπέδου ζωής μπορεί να δώσει λύσεις στο σύνθετο πρόβλημα της παραβατικής συμπεριφοράς των ανηλίκων».

«Πόσο δύσκολο είναι να διορθώσεις έναν λανθασμένα χτισμένο χαρακτήρα; Είναι μια πρόκληση που η κοινωνία πρέπει να αποδεχτεί και να δείξει σε αυτόν που ξέφυγε έναν δρόμο διαφορετικό, που πιθανά δεν είχε την ευκαιρία να περπατήσει ποτέ. Το να πειθαρχήσεις δεν είναι τιμωρία, αλλά ικανότητα να αποδέχεσαι όρια, είναι υπεύθυνη στάση ζωής, σε μια κοινωνία που η ελευθερία του ενός σταματά εκεί όπου αρχίζουν τα δικαιώματα του άλλου. Ο άνθρωπος δεν αναπτύσσεται σε περιβάλλον που ελλοχεύει η τιμωρία. Η τιμωρία φέρνει θυμό που θα κοιμηθεί για λίγο και θα ξυπνήσει σαν μίσος κι ανταπόδοση σκληρότερης συμπεριφοράς στο πιο εύκολο θύμα».

«Πρόκειται για εφήβους, δηλαδή για προσωπικότητες υπό διαμόρφωση και η απάντηση στην ερώτηση δεν μπορεί να παραβλέψει την οικογένεια. Οι ρίζες της βίαιης συμπεριφοράς πρέπει να αναζητηθούν στο περιβάλλον των εφήβων. Τα νέα παιδιά που γίνονται τόσο βίαια είναι ήδη εξοικειωμένα με τη βία, είτε ως μάρτυρες βίαιων περιστατικών είτε επειδή την έχουν υποστεί τα ίδια. Το ζήτημα, λοιπόν, δεν αφορά ευθέως τους νεαρούς δράστες, αλλά την οικογένειά τους. Πρέπει να αναζητηθούν οι υποκείμενοι παράγοντες της συμπεριφοράς τους και τα επανορθωτικά μέτρα που θα ληφθούν, να πλαισιώσουν και να στηρίξουν ολόκληρη την οικογένεια».

«Καίρια θα πρέπει να προβληματίσει μια κοινωνία η χρήση βίας από ανήλικους, ως απάντηση σε κάθε επίπληξη, διαφωνία, επιβολή μέτρου αλλά και ως μέσο επιβολής ή αυτοδικίας. Ο ρόλος της οικογένειας και της παιδείας αναντίρρητα είναι καταλυτικός, πλην όμως για να λειτουργήσει μια κοινωνία συνεκτικά, θα πρέπει η συλλογική συνείδηση να καθορίζει το σύνολο των λειτουργιών και των ρόλων. Κατά πόσο στη συλλογική συνείδησή μας η λήψη πτυχίου ”λειαίνει” μια παραβατική συμπεριφορά; Κατά πόσο στη συλλογική συνείδησή μας προέχει η διαχείριση του θυμού ή της εξωτερικής πίεσης έναντι της εκτόνωσής μας με χρήση βίας; Κατά πόσο προέχει οι αντιρρήσεις μας, οι απόψεις μας να εκφράζονται με επιχειρήματα κι όχι με χρήση βίας;».