Η απίστευτη ιστορία της «Αγιας Νύχτας» – Πατρινοί καλλιτέχνες μιλούν στην «Π» για την πιο γνωστή χριστουγεννιάτικη μελωδία
Η μελωδία που έχει συνδεθεί με τις παιδικές αναμνήσεις όλων και έχει επενδύσει τις ομορφότερες γιορτές της ζωής μας. Τέσσερις διακεκριμένοι καλλιτέχνες της Πάτρας μιλούν στην «Π» με αφορμή το πιο γνωστό χριστουγεννιάτικο τραγούδι στον κόσμο.
Είναι το διεθνώς γνωστότερο Χριστουγεννιάτικο τραγούδι και έχει μεταφραστεί σε 400 γλώσσες! Ανήκει στην Αυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της UNESCO και η ιστορία του είναι πραγματικά συγκλονιστική! Πρόκειται για το τραγούδι «Αγια Νύχτα», που είναι ταυτισμένο με τα Χριστούγεννα και αποτελεί μια από τις πιο ευχάριστες και καθοριστικές παιδικές αναμνήσεις των ενηλίκων.
Λίνα Γερονίκου – Σοπράνο: «Από ένα ταπεινό χωριό της Αυστρίας…»
«Η «Αγια Νύχτα» (Stille Nacht) είναι ίσως η πιο διαδεδομένη μελωδία που έχει συνδεθεί με τα Χριστούγεννα και έχει μια πολύ ιδιαίτερη και ενδιαφέρουσα ιστορία.
Λίνα Γερονίκου
Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τη νύχτα των Χριστουγέννων του 1818 στην εκκλησία του χωριού Ομπερντοφ, που βρίσκεται στην Αυστρία, κοντά στο Σάλτσμπουργκ. Την παραμονή των Χριστουγέννων ο εφημέριος του χωριού Γιόζεφ Μορ, ζήτησε από το δάσκαλο και οργανίστα Φραντς Γκούμπερ να συνθέσει μια μελωδία για τους στίχους που είχε γράψει ο ίδιος, ώστε να εμπλουτιστεί η λειτουργία με ένα καινούργιο ύμνο. Εντυπωσιασμένοι από τον ύμνο τον κόλλησαν στο εσωτερικό του εκκλησιαστικού οργάνου, όπου έμελε να παραμείνει για πολλά χρόνια, καθώς η εκκλησία καταστράφηκε από επανειλημμένες πλημμύρες.
Οταν ο τεχνίτης Καρλ Μαουράχερ κλήθηκε για να επισκευάσει το εκκλησιαστικό όργανο του ναού, βρήκε τον ύμνο, του άρεσε πολύ και πήρε τη σύνθεση μαζί του, διαδίδοντάς τη στις διάφορες εκκλησίες που περνούσε για να συντηρήσει τα όργανα. Οι οικογένειες περιπλανώμενων μουσικών Στράσσερ και Ράινερ που ταξίδευαν σε διάφορες πόλεις της Γερμανίας το συμπεριέλαβαν στις παραστάσεις τους. Ετσι από το ταπεινό χωριό της Αυστρίας, από στόμα σε στόμα έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής στις γερμανόφωνες περιοχές και σιγά σιγά κατέκτησε τον κόσμο.
Για χρόνια οι δημιουργοί του ήταν άγνωστοι και πολλοί τον απέδιδαν σε διάφορους διάσημους κλασσικούς συνθέτες, μέχρι που το 1995 ανακαλύφθηκε ένα χειρόγραφο που φέρει την υπογραφή του εφημέριου και χρονολογείται από τους μελετητές το 1820. Στην αριστερή πλευρά αναγράφεται η ημερομηνία συγγραφής των στίχων το 1816 και στην άνω δεξιά γωνία η ένδειξη «Melodie von Fr. Xav. Gruber». Σήμερα φυλάσσεται στο Carolino Augusteum Museum του Σάλτσμπουργκ.
Σήμερα πια η «Αγια Νύχτα» δεν αποτελεί μόνο έναν εκκλησιαστικό ύμνο αλλά έχει διαδοθεί στα στόματα όλων, έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 140 γλώσσες και συγκινεί μικρούς και μεγάλους σε κάθε γωνιά της γης.
Κάθε φορά που τραγουδάμε αυτή την απλή αλλά και τόσο όμορφη μελωδία, είτε στην πρωτότυπη μορφή της, είτε σε κάποια από τις πάμπολλες ενδιαφέρουσες επεξεργασίες, νιώθουμε ερμηνευτές και κοινό την ίδια συγκίνηση και μπαίνουμε στο κατανυκτικό κλίμα των ημερών. Το ίδιο συνέβη και στην πρόσφατη συναυλία του Coro Avanti -που έχω τη χαρά να διευθύνω- στον καθολικό ιερό ναό Διονυσίου Αρεοπαγίτου στην Αθήνα, όπου όλοι οι παριστάμενοι, διαφόρων εθνικοτήτων και ηλικιών, ένωσαν τις φωνές τους με τις δικές μας».
Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος – Θεολόγος – Μουσικός: «Από Τζίμη Μακούλη, έως Ελενα Παπαρίζου!»
Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος
Η «Αγια Νύχτα» έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 300 γλώσσες και διαλέκτους σε όλον τον κόσμο. Είναι εξαιρετικά δημοφιλής τόσο μεταξύ των Καθολικών, όσο και των Προτεσταντών χριστιανών. Αξίζει να σημειωθεί πως κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο τραγουδήθηκε ταυτόχρονα στην αγγλική και γερμανική γλώσσα από τα αντιμαχόμενα στρατεύματα στο μέτωπο κατά τη χριστουγεννιάτικη ανακωχή του 1914, καθώς ήταν από τα λίγα κοινώς γνωστά χριστουγεννιάτικα τραγούδια και των δύο πλευρών.
Η πρώτη ηχογράφηση του τραγουδιού που διασώζεται είναι του 1903 από τον Hans Hoffman, η οποία όμως δεν κυκλοφόρησε σε βινύλιο. Η παλαιότερη ηχογράφηση που βγήκε και σε δίσκο βινυλίου ήταν από το Haydn Quartet, ένα Αμερικάνικο κουαρτέτο αρμονίας, που επίσης το αποκαλούσαν και Edison Male Quartette. Αυτή η ηχογράφηση έγινε στις 27 Οκτωβρίου 1908 και κυκλοφόρησε τον Μάιο του 1909.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι τον Οκτώβριο του 1958 τον ύμνο με γερμανικούς στίχους είχε ηχογραφήσει και ο δικός μας, ο Τζίμης Μακούλης με την συνοδεία της ορχήστρας του Carl De Groof.
Από ελληνικής πλευράς, επίσης, το έχουν ερμηνεύσει, με διεθνή απήχηση, οι: Νάνα Μούσχουρη, Ντέμης Ρούσσος, Αννα Βίσση με Gloria Gaynor και Στέφανο Κορκολή (1990), Ελενα Παπαρίζου.
Nίκος Παπακώστας – Τενόρος: «Θυμάμαι, το κοινό να δακρύζει…»
Μυσταγωγικός Υμνος που μας προετοιμάζει τέλεια για την υποδοχή του Θεανθρώπου στη γη!
Κάθε φορά με την ερμηνεία μου σ’ αυτό το συγκεκριμένο κομμάτι στην Καθολική Εκκλησία συνοδεία Εκκλησιαστικού Οργάνου νιώθω τη Θεία Κατάνυξη να με πλημμυρίζει, μιλά κατευθείαν στη καρδιά και στη ψυχή.
Υμνος που από τις πρώτες κιόλας νότες οι οποίες σε εισάγουν στο θέμα σε κάνουν μέτοχο στην Αγια εκείνη νυχτιά. Σε γαληνεύει, σε ηρεμεί, τόσο καλά γραμμένος ως σύνθεση που σε μεταφέρει σε εκείνη τη νύχτα της Θείας Γέννησης.
Προσωπικά ως ερμηνευτή με αγγίζει κατευθείαν στη καρδιά και με συγκινεί κάθε φορά που το τραγουδώ! Και το κοινό, οι ακροατές, έχουν μια μέθεξη και μια ευφορία στη καρδιά τους. Με συγκίνηση θυμάμαι, να βλέπω το κοινό να δακρύζει και να έχει το βλέμμα του στη Φάτνη όταν το ερμηνεύουμε, ως χορωδία εντός του καθολικού Ναού της Πάτρας . Ατενίζει το πλήθος των ακροατών, το σπαργανωμένο βρέφος και κατακλύζεται από δέος!
Τεράστια η δύναμις και ο απόηχος αυτού του Υμνου εις τα Πέρατα της Οικουμένης! Ακόμη και στο σπήλαιο της Θείας Γεννήσεως στα Ιεροσόλυμα -Βηθλεέμ- ψάλλουν οι χορωδίες με τόση κατάνυξη αυτόν τον ύμνο!
Λένα Σουρμελή – Σοπράνο: «Μηχανικός ονείρων, ήθελα να είμαι…»
Γιατί ο πατέρας μου εργαζόταν, σχεδόν πάντα, μακριά μας και αυτή τη νύχτα θα ήταν σίγουρα μαζί μας. Πάντα επέστρεφε με τα χέρια γεμάτα, αν και λίγο με ένοιαζε αυτό. Η χαρά ήταν ασύγκριτη γιατί στα μάτια μου η νύχτα αυτή είχε μια διαφορετική αίγλη και ακόμα τόση δα περισσότερη χάρις στην παρουσία του πατέρα μου.
«Αγια Νύχτα» και έρχονται στην επιφάνεια όλες οι παιδικές μνήμες που είναι βαθιά κρυμμένες και όταν νιώθω την ανάγκη να «ταξιδέψω» είναι πάντα εκεί, με αγκαλιάζουν με μια γλυκιά ζεστασιά και μοσχοβολούν γιορτή και χαρά!
«Αγια Νύχτα» και κλείνω τα μάτια, είμαι ξανά 6-7 χρόνων και η καρδιά σκιρτάει από την προσμονή της μεγάλης γιορτής. Θυμάμαι ολοζώντανα τα πολύχρωμα φωτάκια στο Χριστουγεννιάτικο δέντρο κι εμένα να παρακαλάω επίμονα να μου επιτρέψουν να κοιμηθώ εκεί για να μπορώ να ονειρεύομαι στις εναλλαγές των χρωμάτων και να φτιάχνω ιστορίες που είχαν μια θαλπωρή και μια αθωότητα άλλης εποχής. Ολες αυτές οι εικόνες συνοψίζονται σε μια γνώριμη και αγαπημένη μελωδία που δικαιώνει την παιδικότητα και τα όνειρα. Μηχανικός ονείρων, αυτό ήθελα να είμαι (και από πολλές απόψεις το κατάφερα). Από τη σχολική αίθουσα εκδηλώσεων έως τις ωραιότερες συναυλιακές αίθουσες στο εξωτερικό, το συναίσθημα είναι το ίδιο έντονο. Η κλασική, διάσημη και πιο αγαπημένη μελωδία των Χριστουγέννων είναι από μόνη της ένα «γιατρικό» για την ψυχή μας. Η μνήμη είναι το καταφύγιό μας και για μένα η «Αγια Νύχτα» έχει την απλότητα και ταυτόχρονα τη μαγεία να μας κάνει ξανά παιδιά.
Μου φτάνει που οι εβδομάδες έχουν Κυριακές.
Μου φτάνει που τα χρόνια φυλάνε Χριστούγεννα για το τέλος τους.
Που δεν φοβάμαι να θυμάμαι.
{…}
Που δε με νοιάζει να με θυμούνται.
Που μπορώ και κλαίω ακόμα.
Και που τραγουδάω… μερικές φορές…
Που υπάρχουν μουσικές που με συναρπάζουν.
Και ευωδιές που με γοητεύουν…
Οδ. Ελύτης
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
