Μπορεί να είσαι εθισμένος και να μην το ξέρεις; Το σκοτεινό μυστικό των υπερπεξεργασμένων τροφίμων
Ενώ η σύνδεση των υπερπεξεργασμένων τροφίμων με την παχυσαρκία είναι τεκμηριωμένη, η επιστήμη εξετάζει πλέον σοβαρά το αν λειτουργούν όπως τα ναρκωτικά, προκαλώντας εθισμό μέσω του εγκεφάλου.
Τα τελευταία δέκα χρόνια οι καταναλωτές στρέφονται ολοένα και περισσότερο σε υπερπεξεργασμένα τρόφιμα, παρά το γεγονός ότι είναι ξεκάθαρα συνδεδεμένα με την αύξηση βάρους και την παχυσαρκία. Γιατί όμως συνεχίζουμε να τα καταναλώνουμε τόσο μαζικά;
Ο Δρ. Robert Califf, πρώην επικεφαλής του FDA, μιλώντας σε ακρόαση στη Γερουσία των ΗΠΑ, άφησε να εννοηθεί πως ο λόγος μπορεί να είναι πιο βαθύς: «Αυτά τα τρόφιμα είναι πιθανώς εθιστικά», δήλωσε, σημειώνοντας ότι ενδέχεται να επηρεάζουν τα ίδια νευρωνικά μονοπάτια που εμπλέκονται στον εθισμό στα οπιοειδή.
Μέχρι πριν λίγα χρόνια, τέτοιες τοποθετήσεις θα θεωρούνταν υπερβολικές. Η Ashley Gearhardt, ειδική σε θέματα εθισμού από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, θυμάται ότι είχε επικριθεί έντονα το 2017 επειδή είχε τολμήσει να συσχετίσει υπερπεξεργασμένα τρόφιμα με εθιστικές ουσίες. Πλέον όμως, η άποψη αυτή βρίσκει έδαφος στους επιστημονικούς κύκλους.
Τα τρόφιμα και η ντοπαμίνη: Μια σύνδεση με… ουσίες
Η ντοπαμίνη, ο νευροδιαβιβαστής της ευχαρίστησης, έχει κεντρικό ρόλο στη διαδικασία του εθισμού. Ο εγκέφαλος την απελευθερώνει όταν καταναλώνουμε κάτι που μας ευχαριστεί, όπως το φαγητό. Τα ναρκωτικά, όπως η κοκαΐνη, προκαλούν εκρηκτική αύξηση ντοπαμίνης. Κι όμως, κάποιες τροφές φαίνεται να ακολουθούν τον ίδιο μηχανισμό – κυρίως εκείνες που συνδυάζουν λίπος και ζάχαρη.
Σε μια πρόσφατη μελέτη του NIH, συμμετέχοντες κατανάλωσαν υπερπεξεργασμένο μιλκσέικ υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά. Περισσότεροι από τους μισούς εμφάνισαν αυξημένη ντοπαμίνη, αν και τα συνολικά αποτελέσματα δεν θεωρήθηκαν στατιστικά ισχυρά. Ο λόγος; Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν PET scan, τεχνική που δεν ανιχνεύει μικρές μεταβολές ντοπαμίνης – παρά μόνο εξαιρετικά έντονες, όπως αυτές που προκαλούν τα σκληρά ναρκωτικά.
Όσοι είχαν ντοπαμινική απόκριση ανέφεραν μεγαλύτερη ευχαρίστηση από το μιλκσέικ και λίγες μέρες αργότερα κατανάλωσαν σχεδόν διπλάσια ποσότητα μπισκότων σε σύγκριση με τους υπόλοιπους. Παρόμοια μοτίβα έχουν παρατηρηθεί και στον εθισμό σε νικοτίνη και οπιοειδή.
Εθισμός ή φυσιολογική προτίμηση;
Η επιστημονική κοινότητα ακόμα διχάζεται ως προς το αν ο όρος «εθισμός» είναι κατάλληλος. Η Δρ. Dana Small επισημαίνει ότι η έντονη προτίμηση σε πλούσιες σε θερμίδες τροφές υπήρξε εξελικτικό πλεονέκτημα – μας βοήθησε να επιβιώσουμε. Όμως σήμερα, σε μια κοινωνία όπου τα υπερκατεργασμένα τρόφιμα είναι παντού, αυτή η προτίμηση ενδέχεται να έχει μετατραπεί σε παγίδα.
Η Δρ. Alexandra DiFeliceantonio από το Virginia Tech υποστηρίζει ότι κάποια υπερκατεργασμένα τρόφιμα διεγείρουν έντονα το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, οδηγώντας σε συμπεριφορές που μοιάζουν με εξάρτηση.
Η Δρ. Gearhardt και η ομάδα της έχουν δημιουργήσει μια λίστα συμπτωμάτων που θυμίζουν εθισμό στα τρόφιμα: έντονη επιθυμία, αδυναμία περιορισμού της κατανάλωσης και συνεχής επιδίωξη ευχαρίστησης. Σε μια μεγάλη μελέτη με 19.000 συμμετέχοντες, το 14% πληρούσε τα κριτήρια του τροφικού εθισμού.
Τελικά, είμαστε εθισμένοι;
Οι ερευνητές συμφωνούν ότι απαιτούνται περισσότερα δεδομένα. Όμως, ένα είναι σίγουρο: πολλοί άνθρωποι θέλουν να σταματήσουν να τρώνε υπερκατεργασμένα τρόφιμα – αλλά δεν τα καταφέρνουν. Και αυτό, σύμφωνα με τους ειδικούς, ίσως είναι το πιο ανησυχητικό σημάδι όλων.
Διαβάστε επίσης
Πάτρα- Υπόθεση Γυμναστή: «Αυτόκλητοι εισαγγελείς, ανώνυμοι καταγγέλλοντες και βιομηχανία ΕΔΕ»
Αχαΐα: Κατέρρευσε γνωστός επιχειρηματίας μέσα στην επιχείρησή του
«Με 20.000 είναι καλά;»: Αποκαλυπτικοί διάλογοι στο κύκλωμα-μαμούθ της Πολεοδομίας Ρόδου
Στο χείλος της έκρηξης η Τουρκία: Στο εδώλιο ο Ιμάμογλου, στους δρόμους 300.000 διαδηλωτές BINTEO
Αντιδράσεις για το παράπλευρο δίκτυο της Πατρών-Πύργου: Δρόμοι περνούν από τα μπαλκόνια
Ο θρυλικός “Big George” Φόρμαν έριξε την τελευταία του γροθιά – «Έφυγε» από τη ζωή στα 76 του
Φορολογικές ανάσες στο προσκήνιο: Προς μείωση φόρων για μεσαία εισοδήματα μέσα στο 2025
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
