Φταίει η «Πράσινη Συμφωνία»;

Θανάσης Πετρόπουλος

Φταίει η Πράσινη Συμφωνία; Σαφώς όχι.

Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ και απειλεί ανθρώπους, καλλιέργειες και εκτροφές. Αναμφίβολα, η ευρωπαϊκή γεωργία πρέπει να αναλάβει μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος.

Η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική προβλέπει την εφαρμογή της «Πράσινης Συμφωνίας», μιας επί πλέον πολιτικής που η ΕΕ θέλει να υλοποιηθεί, μειώνοντας των προϋπολογισμό της! Η αύξηση του προϋπολογισμού της ΚΑΠ είναι μονόδρομος.

Το 1992 και το 2000 η ΕΕ με δύο σημαντικές μεταρρυθμίσεις δημιούργησε το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων για χρηματοδότηση του 1ου Πυλώνα και του 2ου το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης.

Σήμερα είναι επιβεβλημένη η δημιουργία ενός τρίτου ταμείου χρηματοδότησης της ΚΑΠ, του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Προσαρμογής στις Κλιματικές Μεταβολές.

Η ΚΑΠ αποτελεί τη μοναδική κοινή πολιτική της ΕΕ. Αφορά 10 εκατ. αγρότες και η εφαρμογή της επηρεάζει τη ζωή 147 εκατ. πολιτών, που ζουν σε αγροτικές περιοχές.

Παρέχει οικονομικά, ασφαλή και υψηλής ποιότητας τρόφιμα σε 447 εκατ. ανθρώπους.

Σήμερα λαμβάνει το 1/3 του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, ενώ στα πρώτα χρόνια εφαρμογής της απορροφούσε περισσότερο από το 90%.

Το 1962 έξι ιδρυτικές χώρες έθεσαν βάσεις για εφαρμογή κοινής πολιτικής, με στόχο την παραγωγή ασφαλών και σε επαρκή ποσότητα τροφίμων, τη διασφάλιση ικανοποιητικού βιοτικού επιπέδου για αγρότες και τη δημιουργία δικτύου εφοδιασμού προϊόντων σε προσιτές τιμές στους καταναλωτές. Δημιουργήθηκε, ως μηχανισμός παρέμβασης των τιμών και στήριξης του εισοδήματος των αγροτών, σύμφωνα με τις παραγόμενες ποσότητες.

Το 1980, η αγροτική παραγωγή δημιούργησε πλεονάσματα. Τα τρόφιμα πωλούνταν σε χαμηλότερες τιμές από το κόστος παραγωγής . Η ΕΟΚ, για να προστατεύσει το αγροτικό εισόδημα και να διαχειριστεί την υπερπαραγωγή, εισάγει το σύστημα ποσοστώσεων. Οριζε την ποσότητα, που μπορεί να παράγει ανά προϊόν ο κάθε αγρότης. Στην Ελλάδα είναι «η εποχή των χωματερών» και της δωρεάν διανομής τροφίμων σε σχολεία και ιδρύματα.

Το 1992 πραγματοποιείται η πρώτη ουσιαστική μεταρρύθμιση της ΚΑΠ με τη δημιουργία άμεσων ενισχύσεων. Κυρίαρχο πρόβλημα είναι η τεράστια εισοδηματική διαφορά αγροτών με τους υπόλοιπους απασχολούμενους.

Το 2000, ενόψει διεύρυνσης της ΕΕ, η «Ατζέντα 2000» δημιούργησε παρεμβάσεις αγροτικής ανάπτυξης με τα Προγράμματα Νέων Γεωργών, Σχεδίων Βελτίωσης, Μεταποίησης, Εγγειοβελτιωτικών έργων κ.λπ.

Η ΚΑΠ θέτει βραχυπρόθεσμα (2030) ως προτεραιότητα τη μείωση κατά 50% της χρήσης φυτοφαρμάκων, μείωση 50% των πωλήσεων αντιβιοτικών για ζώα, των χημικών λιπασμάτων κατά 50%, κάλυψη του 25% της γεωργικής έκτασης με βιολογική καλλιέργεια και αύξηση γης για τη βιοποικιλότητα.

Το 2018 η ΕΕ κατέθεσε πρόταση για τη νέα προγραμματική περίοδο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Στην πορεία προέκυψαν κρίσεις και γεωπολιτικές ανακατατάξεις: COVID-19, η έξοδος Ηνωμένου Βασιλείου, πόλεμος Ουκρανία και Μέσης Ανατολής, που ανέτρεψαν ισορροπίες στην παραγωγή και διακίνηση τροφίμων

Στη νέα ΚΑΠ η ΕΕ θέτει του βασικούς στόχους πολιτικής, μεταξύ αυτών οι αιρεσημότητες, δηλαδή τις ελάχιστες υποχρεωτικές προϋποθέσεις για τα κράτη-μέλη της, που αναλαμβάνουν την ευθύνη Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ, από την ευρωκεντρική στην εθνοκετρική διαχείριση. Αρα, η ΚΑΠ που εφαρμόζεται στη χώρα μας σχεδιάστηκε από την κυβέρνηση κι όχι από την ΕΕ.

Τα πρώτα συμπεράσματα είναι τα ακόλουθα:

Παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει στην ΕΕ παραμένει η διαχρονική ανισότητα μεταξύ αγροτικού εισοδήματος και εισοδημάτων από άλλες οικονομικές δραστηριότητες. Το αγροτικό είναι κάτω από το 46% του μέσου ευρωπαϊκού μισθού. Τα πρώτα στοιχεία, για το 2023, συγκλίνουν στη μείωση του γεωργικού εισοδήματος. Πτώση τιμών, αύξηση κόστους παραγωγής και μειωμένες ενισχύσεις ροκανίζουν το αγροτικό εισόδημα.

Η νέα ΚΑΠ έχει περισσότερο «τιμωρητικό» χαρακτήρα. Μοιάζει με ποινικό κώδικα της αγροτικής δραστηριότητας κι όχι με ενίσχυση της αγροτικής παραγωγής.
Σε μια εποχή παγκόσμιων αναταραχών, όπου η διατροφική επάρκεια είναι ζητούμενο, η ΕΕ επιλέγει να μειώσει την αγροτική της παραγωγή.

Η «Πράσινη Συμφωνία» δεν εφαρμόζεται με δίκαιο τρόπο. Η οριζόντια εφαρμογή της σε όλα τα κράτη-μέλη καταστρατηγεί την αρχή «ο ρυπάινων πληρώνει». Ολες οι χώρες δεν έχουν την ίδια συνεισφορά στις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Το οικολογικό αποτύπωμα της ελληνικής Γεωργίας και Κτηνοτροφίας είναι πολύ μικρότερο από ενεργοβόρες καλλιέργειες και εκτροφές Βόρειων χωρών. Δεν μπορεί να μπαίνει στην ίδια ζυγαριά το ελληνικό πρόβατο με τη γερμανική αγελάδα!

Στη νέα ΚΑΠ δεν αρκεί μόνο η δέσμευση για να εισπράξουν τις πράσινες ενισχύσεις–οικολογικά σχήματα. Πρέπει να το πράξουν και να το αποδείξουν. Για να το αποδείξουν πρέπει πρώτα να επενδύσουν χρήματα σε πράσινες παρεμβάσεις, που σε πολλές περιπτώσεις είναι περισσότερα από αυτά που θα εισπράξουν.

Παραμένει το διαχρονικό ζήτημα της δίκαιης κατανομής των ενισχύσεων. Το 20% των μεγαλύτερων εκμεταλλεύσεων της ΕΕ εισπράττουν το 80% των ενισχύσεων.

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News