Η αθέατη απειλή των πυρκαγιών: Όσα πρέπει να γνωρίζουμε για καπνό, στάχτη και τοξίνες
Οι καταστροφικές φωτιές δεν αφήνουν πίσω τους μόνο καμένα τοπία, αλλά και έναν αόρατο κίνδυνο που μπορεί να επηρεάσει την υγεία μας για εβδομάδες ή και μήνες. Ειδικοί της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Harvard εξηγούν πώς ο καπνός και η στάχτη από τις πυρκαγιές επηρεάζουν την καθημερινότητά μας και ποια μέτρα προστασίας είναι απαραίτητα.
Οι πρόσφατες πυρκαγιές, εκτός από τις εκτεταμένες υλικές ζημιές, άφησαν πίσω τους σοβαρές επιπτώσεις στην ποιότητα του αέρα και του νερού, δημιουργώντας σημαντικούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία. Σύμφωνα με έρευνα της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Harvard T.H. Chan, η έκθεση σε καπνό και στάχτη μπορεί να προκαλέσει προβλήματα που κυμαίνονται από ήπιο ερεθισμό έως σοβαρές αναπνευστικές και καρδιαγγειακές παθήσεις.
Οι πυρκαγιές παράγουν ένα μείγμα ατμοσφαιρικών ρύπων, με κυριότερο τα μικροσκοπικά σωματίδια PM2,5, τα οποία είναι έως και 30 φορές μικρότερα από μια ανθρώπινη τρίχα. Εισπνέονται εύκολα και μπορούν να επιδεινώσουν το άσθμα, να επηρεάσουν την καρδιακή λειτουργία ή ακόμη και να προκαλέσουν πρόωρο θάνατο σε ευάλωτες ομάδες. Η χημική σύσταση των σωματιδίων αυτών εξαρτάται από το τι καίγεται, καθιστώντας ορισμένα δείγματα ακόμη πιο τοξικά.
Μάσκα προστασίας — Ποιος και πότε πρέπει να τη φοράει
Η χρήση μάσκας τύπου N95 ή KN95 είναι απαραίτητη σε περιοχές κοντά σε μέτωπα πυρκαγιάς, ακόμη και για έναν μήνα μετά. Σε απόσταση έως 160 χιλιομέτρων, οι ευάλωτες ομάδες —όπως ασθενείς με αναπνευστικά ή καρδιαγγειακά προβλήματα, παιδιά, βρέφη, έγκυες και ηλικιωμένοι— πρέπει να φορούν μάσκα, ιδιαίτερα αν είναι εμφανής ή αισθητή η παρουσία καπνού. Η παραμονή σε εσωτερικούς χώρους και η αποφυγή έντονης σωματικής δραστηριότητας σε εξωτερικούς χώρους συμβάλλουν στον περιορισμό της έκθεσης.
Ακόμη και περιοχές 80–160 χλμ. μακριά από τη ζώνη πυρκαγιάς μπορεί να επηρεαστούν. Οι ειδικοί προτείνουν τρεις βασικές ερωτήσεις για να εκτιμήσουμε την κατάσταση: βλέπουμε καπνό ή στάχτη; τη μυρίζουμε; τη νιώθουμε; Σε κάθε θετική απάντηση, χρειάζονται πρόσθετα μέτρα προφύλαξης.
Τοξική στάχτη και επικίνδυνα υπολείμματα
Η στάχτη από καμένα υλικά — όπως χρώματα, έπιπλα, οχήματα και ηλεκτρονικά — μπορεί να περιέχει αμίαντο, μόλυβδο, υδράργυρο και άλλες τοξικές ουσίες. Η απομάκρυνσή της πρέπει να γίνεται μόνο από εξειδικευμένα συνεργεία. Σε περίπτωση αναγκαστικής εισόδου σε χώρο με στάχτη, συνιστάται μάσκα P100+multi-gas, γάντια και προστατευτικά γυαλιά.
Ιδιαίτερος κίνδυνος για παιδιά και εγκύους
Η έκθεση στον καπνό κατά την εγκυμοσύνη μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, όπως προεκλαμψία, χαμηλό βάρος γέννησης και πρόωρο τοκετό. Στα μικρά παιδιά, ο καπνός αυξάνει τα περιστατικά άσθματος, λοιμώξεων του αναπνευστικού και πνευμονίας. Η προστασία τους απαιτεί περιορισμό της έκθεσης, χρήση κατάλληλης μάσκας και παραμονή σε χώρους με καθαρό αέρα και φιλτραρισμένο σύστημα κλιματισμού (MERV13 και άνω).
Κατοικίδια και τοξίνες
Μετά από βόλτα, τα πόδια και το τρίχωμα των ζώων πρέπει να σκουπίζονται με υγρό πανί, ενώ συχνότερα μπάνια βοηθούν στην απομάκρυνση επιβλαβών υπολειμμάτων. Εντός σπιτιού, συνιστάται καθάρισμα με υγρό πανί και χρήση ηλεκτρικής σκούπας με φίλτρο HEPA.
Αν και το σπίτι δεν βρίσκεται σε ζώνη πυρκαγιάς, ο καθαρισμός στάχτης και σκόνης απαιτεί γάντια, μάσκα και ειδικές τεχνικές ώστε να μην επαναιωρούνται τα σωματίδια. Οι ηλεκτρικές σκούπες πρέπει να διαθέτουν φίλτρο HEPA, ενώ η στάχτη πρέπει να απορρίπτεται σε καλά κλειστές σακούλες.
Η ενημέρωση και η τήρηση μέτρων προστασίας δεν είναι υπερβολή, αλλά αναγκαία ασπίδα απέναντι σε έναν κίνδυνο που δεν σβήνει με τη φωτιά.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
