Θα επενδύσουμε σε αυτό το όπλο;

«Η παιδεία είναι το πιο ισχυρό όπλο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, για να αλλάξουμε τον κόσμο».

Σε αυτή τη φράση των 16 λέξεων, η οποία αποδίδεται στον Νέλσον Μαντέλα, κρύβεται η απάντηση για όλα τα δεινά που μαστίζουν την παγκόσμια κοινότητα.

Γιατί όμως δεν υιοθετείται από τους ηγέτες του πλανήτη που επιλέγουν να επενδύουν στα πιο σύγχρονα οπλικά συστήματα και όχι στην Παιδεία;

Προφανώς αυτό δεν εξυπηρετεί τους κυριαρχικούς τους στόχους, οι οποίοι προϋποθέτουν πολίτες μη σκεπτόμενους και εύκολα ελεγχόμενους.

Αυτό αφορά και στη χώρα μας, η ηγεσία της οποίας χρόνια τώρα –με ελάχιστες εξαιρέσεις- κάνει τα πάντα για να υποβαθμίσει την παρεχόμενη εκπαίδευση. Ετσι φτάσαμε στο σήμερα, όπου το σχολείο αντιμετωπίζεται ως «αναγκαίο κακό». Οι ασθένειες της ελληνικής εκπαίδευσης πολυδιαγνωσμένες. Κανείς όμως δεν έχει τολμήσει να χορηγήσει τη θεραπεία.

Ακόμα κι όταν κάποιοι την επιχείρησαν, πνίγηκαν στα απόνερα του λαϊκισμού και της μικροπολιτικής.

Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί το ζήτημα της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών μονάδων και του εκπαιδευτικού προσωπικού, ένα εγχείρημα που μετατράπηκε σε έρμαιο των συνδικαλιστών της εκπαίδευσης, για τους οποίους –πλην ορισμένων εξαιρέσεων- είναι ερώτημα εάν έχουν στο ενεργητικό τους μία έστω διδακτική ώρα.

Μία αντίσταση δυσεξήγητη, δεδομένου ότι ο εκπαιδευτικός της τάξης κρίνεται κάθε λεπτό, κάθε ώρα, κάθε μέρα πρώτα από τον μαθητή του και ακολούθως από τον γονέα και την κοινωνία. Αυτός είναι και ο λόγος που ο πραγματικός δάσκαλος -ευτυχώς στην κατηγορία αυτή ανήκει ένας μεγάλος αριθμός εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων- δεν αισθάνεται να απειλείται από την αξιολόγηση.

Η απειλή εναντίον του έργου του είναι η μη αναγνώρισή του. Κι αυτό αφορά πρωτίστως στο ίδιο το κράτος, που δεν τον αναγνωρίζει και δεν τον ανεβάζει στο βάθρο που του αρμόζει. Με πενιχρές αποδοχές, κουτσουρεμένες αρμοδιότητες και επιτρέποντας στον γονιό να περνάει το κατώφλι της αίθουσας διδασκαλίας και να του κουνάει το δάχτυλο, πριονίζει τον βαρυσήμαντο για την κοινωνία ρόλο του.

Βέβαια αυτή την αντιμετώπιση την καλλιεργούν και οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι του εκπαιδευτικοί κινήματος, οι οποίοι δεν έχουν προασπιστεί δεόντως το κύρος του δασκάλου της τάξης και δεν έχουν υπεραμυνθεί του ρόλου του σχολείου.

Ευθύνη έχει και ο πνευματικός κόσμος της χώρας, που εξαντλεί την κριτική του και την παρέμβασή του σε συζητήσεις από την ασφαλή θέση του καναπέως.

Η κοινωνία θυμάται την ύπαρξη του σχολείου, όταν αναζητά ενόχους για τα όσα κακά συμβαίνουν γύρω μας. Οταν προβάλλονται αρνητικά γεγονότα με πρωταγωνιστές μαθητές και εφήβους. Ακόμα κι όταν αυτά διαδραματίζονται εκτός σχολικού περιβάλλοντος, ο ένοχος είναι το σχολείο που στη συνείδηση πολλών αποτελεί έναν χώρο φύλαξης των παιδιών τους και φέρει την αποκλειστική ευθύνη της διαπαιδαγώγησής τους.

Προφανώς από τα σχολεία μας σήμερα δεν λείπουν οι διαδραστικοί πίνακες και το πολλαπλό βιβλίο, αλλά πολύ φοβάμαι ότι λείπει το ίδιο το σχολείο.

Οι λυκειακές τάξεις έχουν επί της ουσίας καταργηθεί. Οι αίθουσες είναι άδειες, ακόμα και όπου υπάρχουν καθηγητές με όραμα. Καθηγητές που έχουν όρεξη να τους διδάξουν και όχι να τους παραπέμψουν στο ιδιαίτερό τους ή στις τάξεις κάποιας φροντιστηριακής μονάδας. Αλλά και γι’ αυτό δεν έχει ευθύνη η πολιτεία; Εχει πραγματοποιήσει ποτέ ελέγχους; Εχει τιμωρήσει παραβάτες; Η απάντηση είναι αρνητική. Κι αυτό συμβαίνει, διότι βολεύεται και η ίδια. Είναι κάτι αντίστοιχο με το ιατρικό φακελάκι. Κλείνει τα μάτια, επειδή το πρόβλημα το γεννάει η ίδια με την εξευτελιστική αμοιβή που δίνει στον εκπαιδευτικό.

Το χειρότερο δε είναι ότι απαξιώνει η ίδια το σχολείο, θεσμοθετώντας φροντιστήριο στο πλαίσιό του. Γιατί δεν μεριμνά για τη μείωση των μαθητών ανά τμήμα, ώστε ο αριθμός τους να μην ξεπερνά τους 15 κι έτσι ο εκπαιδευτικός να έχει το περιθώριο να ασχοληθεί ιδιαίτερα και με τον αδύναμο μαθητή;

Το σχολείο στέκεται σήμερα όρθιο, επειδή κάποιοι εμπνευσμένοι εκπαιδευτικοί συνεχίζουν να υπηρετούν την Παιδεία ως λειτουργοί της κοινωνίας.

Πάντα ζήλευα τη λατρευτική και αναντικατάστατη ματιά του μαθητή προς τον δάσκαλό του. Την εντοπίζω στα βλέμματα μαθητών κάθε φορά που με τη συνοδεία δασκάλων και καθηγητών περνούν το κατώφλι της εφημερίδας μας στο πλαίσιο εκπαιδευτικών προγραμμάτων.

Ναι, ο εκπαιδευτικός έχει τη δύναμη να τραβήξει το χέρι του μαθητή του και να τον σώσει από τον βούρκο όπου τυχόν έχει πέσει, αλλά διαθέτει και τη δύναμη να τον σπρώξει μέσα σε αυτόν.

Βασικός κρίκος αυτής της αλυσίδας είναι και οι γονείς. Το σχολείο έρχεται να ολοκληρώσει αυτό που έχουν ξεκινήσει οι ίδιοι να χτίζουν. Επομένως, εάν οι γονείς δεν συνεργαστούν με την εκπαιδευτική κοινότητα και δεν χρησιμοποιήσουν τα ίδια υλικά, το οικοδόμημα θα καταρρεύσει.

Οι κοινωνικές εξελίξεις, σε εγχώριο αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, απαιτούν επένδυση και μάλιστα ισχυρή, στο όπλο της Παιδείας. Είναι το μόνο που μπορεί να μας οδηγήσει με ασφάλεια στο αύριο και να απαντήσει σε όλα τα σύγχρονα προβλήματα του ανθρώπου.