Βάσια Τζανακάρη: «Μου λείπει η ζωή μου πριν την πανδημία»

Στο πέμπτο κατά σειρά βιβλίο της «Αδελφικό» (εκδ. Μεταίχμιο), δύο 40άρηδες, κουβαλώντας καθένας τις δικές του πληγές, καταφεύγουν στο ομώνυμο σερραϊκό χωριό -θρυλούμενο ως χωριό, της λήθης-, με τη μνήμη, ωστόσο, πανίσχυρη, να ανοίγει τον δρόμο προς την ενηλικίωση και τη λύτρωση. Η Βάσια Τζανακάρη μιλάει για τη γέννηση του μυθιστορήματός της και τη δημιουργία των ηρώων της, αποκαλύπτοντας συγχρόνως πτυχές του εαυτού της.

Μεγαλώσατε με τη δημοσιογραφία και συγγραφή μέσα στο σπίτι σας. Πότε θυμάστε τον εαυτό σας να γράφει για πρώτη φορά;   

Νομίζω στις αρχές του Δημοτικού. Θυμάμαι το «Σκέφτομαι και γράφω», τις εκθεσούλες που γράφαμε στο σχολείο. Η διαδικασία μού προκαλούσε μεγάλη χαρά, με θυμάμαι ακόμα να γράφω και πώς ένιωθα εκείνη την ώρα, μια απίστευτη αίσθηση επιτεύγματος και μοιράσματος.

Τι πυροδότησε την ιδέα για το «Αδελφικό»; Παραπέμπει η ονομασία  του χωριού του στις αδελφικές σχέσεις που συνδέουν κάποιους εκ των ηρώων σας;

Το Αδελφικό είναι ένα χωριό στον νομό Σερρών και υπήρξε τόπος καταγωγής ενός ποιητή, οικογενειακού φίλου και συνεργάτη του ΓΙΑΤΙ, του περιοδικού του πατέρα μου. Ο άνθρωπος αυτός έχασε τη ζωή του πολύ νέος και κείμενά του και ημερολόγια βρέθηκαν στα χέρια μου. Ηθελα να γράψω κάτι για εκείνον πολλά χρόνια. Ομως όταν ξεκίνησα, η ιστορία μου πήρε κι άλλα χαρακτηριστικά, κι ο Δημήτρης και το χωριό του αποτέλεσαν τη βάση στην οποία χτίστηκε το μυθιστόρημά μου.

Το «Αδελφικό» είναι η ιστορία της Μάρως και του Μελισσινού, δύο ανθρώπων που συναντήθηκαν στο χωριό αυτό και που προσπαθούν να γιατρέψουν τις πληγές τους -ο θρύλος λέει ότι το Αδελφικό σε κάνει να ξεχνάς τα βάσανά σου και να κάνεις μια καινούργια αρχή. Το όνομα του χωριού έχει ασφαλώς συνδηλώσεις. Παραπέμπει στα αόρατα νήματα που δένουν τους δύο ήρωες μέσω ενός κοινού κώδικα αναφορών, και φυσικά αναφέρεται και στη σχέση της Μάρως με τον αδελφό της, μια σχέση που την επηρέασε βαθιά. Επίσης, ο τίτλος κλείνει το μάτι στις σχέσεις μας με τους ανθρώπους που περνάνε από τη ζωή μας, ανθρώπους με τους οποίους ερχόμαστε κοντά και παίζουν καθοριστικό ρόλο στην πορεία μας.

Μάρω και Μελισσινός οι ήρωές σας. Αμφότεροι στο κατώφλι των 40. Τους μαθαίνουμε μέσα από την απώλεια, τη ματαίωση των ονείρων, την ατολμία να τα κυνηγήσουν, τη μητρότητα (εκείνη), το δίπολο μνήμη-λήθη… Πώς βιώσατε την πορεία προς την ενηλικίωσή τους, ενόσω τους πλάθατε;

Η δημιουργία τους ήταν αβίαστη διαδικασία. Ηξερα από την αρχή τα αδιέξοδα και τις ματαιώσεις τους και ήθελα να αναδείξω την πορεία προς αυτά. Η Μάρω κι ο Μελισσινός συνόψισαν όλα τα τραύματα της ενηλικίωσης όπως τα βίωσα η ίδια αλλά και εξ αντανακλάσεως, από τον περίγυρό μου και ευρύτερα, από τη γενιά μου. Ωστόσο, παρότι η ενηλικίωσή τους εντάσσεται και επηρεάζεται, όπως είναι φυσικό, από το πλαίσιο μιας συγκεκριμένης εποχής, άπτεται διαχρονικών ζητημάτων.

Η νοσταλγία είναι έντονη στην ιστορία σας. Είστε νοσταλγός -και δη της δεκαετίας του ’90;

Νοσταλγούσα τρομερά τη δεκαετία του ’90, αλλά από τη στιγμή που έγραψα το βιβλίο νομίζω πως έπαψα  -όση νοσταλγία είχα την έβγαλα εκεί. Είναι κι αυτή μια από τις χρήσιμες λειτουργίες της συγγραφής: «Ξεφορτώνουμε». Πλέον μου λείπει μόνο η ζωή μου πριν από την πανδημία, η ελευθερία κινήσεων, οι άνθρωποι, τα σώματά τους, οι συναυλίες, τα σινεμά, τα θέατρα, τα μπαρ, τα ταξίδια.

Η Μάρω «μπαίνει σε λειτουργία» μητρότητας, κι ενώ πριν γαντζωνόταν από τους άλλους, τώρα οφείλει να γίνει αυτή ο γάντζος. Επιπλέον, «βλέπει τη ζωή σαν μυθιστόρημα». Είστε κι εσείς μητέρα. Ποιες οι ομοιότητες και ποιες οι διαφορές σας;

Ταυτίζομαι απόλυτα με τη Μάρω σ’ αυτό το κομμάτι. Σκιαγραφώντας τον χαρακτήρα της, ήθελα να δείξω το βάρος της ευθύνης που νιώθεις ξαφνικά όταν γίνεσαι μητέρα, κάτι για το οποίο κανείς δεν μπορεί να σε προειδοποιήσει. Οταν αποκτάς παιδί, αποκτάς αυτόματα μια νέα ιδιότητα, η οποία γίνεται κεντρική και σπρώχνει βίαια τις υπόλοιπες, τις παραμερίζει. Μια άτυπη πάλη γίνεται μέσα σου, αυτά που ήσουν προσπαθούν να παραμείνουν ζωντανά μπροστά σε κάτι σαρωτικό, κι εσύ να βρεις την ισορροπία. Γιατί αλλάζεις, όμως ταυτόχρονα παραμένεις ίδια, και δεν έχεις ιδέα πώς να το διαχειριστείς όλο αυτό. Ολοι λένε πόσο υπέροχη εμπειρία είναι η μητρότητα και συμφωνώ, είναι μοναδική εμπειρία. Ο,τι καλύτερο μου έχει συμβεί. Αλλά έχει και πολύ σκοτάδι. Ηθελα να φέρω λίγο από αυτό το σκοτάδι στο φως.

——————————————————————–

Ρόλο στην ιστορία σας κρατούν, επίσης, η μουσική και ο κινηματογράφος. Στη ζωή σας;

Είναι οι μεγαλύτερες επιρροές μου. Ζω και βλέπω τα πράγματα μέσα από το πρίσμα της μουσικής κυρίως, αλλά και του κινηματογράφου σε μικρότερη ηλικία.

Μετάφραση και συγγραφή. Πώς συμβιώνετε και πώς τα βγάζετε πέρα όταν σας συνδιεκδικούν;

Η μετάφραση είναι μια διαρκής άσκηση στη γλώσσα και μπορεί να είναι απολαυστική διαδικασία. Φυσικά μετάφραση και συγγραφή αλληλοτροφοδοτούνται, συχνά όμως η μετάφραση μοιάζει να εξαντλεί συγγραφικούς πόρους. Χρειάζεται απόσταση από τα κείμενα των άλλων για να κινείσαι στα δικά σου.

Σέρρες-Θεσσαλονίκη-Αθήνα, πόλεις σταθμοί σας. Αν απεικονίζατε με χρώματα, αρώματα και γεύσεις καθεμιά τους, ποια θα ήταν αυτά;

Οι Σέρρες έχουν θαμπό γαλάζιο χρώμα σούρουπου, μυρίζουν δέντρα και καθαριότητα και έχουν γλυκόπικρη γεύση. Η Θεσσαλονίκη είναι καταγάλανη, αστραφτερή, μυρίζει θάλασσα και έχει γεύση αλμυρή. Η Αθήνα είναι γκρίζα και κίτρινη, μυρίζει ανθρώπους και έχει γεύση τρικυμίας, σαν τη Μαρίνα των βράχων.

Μοναχικές οι ενασχολήσεις σας. Το αναγκαστικό «μέσα» όμως, πώς το αντιμετωπίζετε -και την όλη, φυσικά, κατάσταση;

Καμιά φορά αναρωτιέμαι κι εγώ πώς ως εξαιρετικά κοινωνικός άνθρωπος κατέληξα να δουλεύω στο σπίτι μου και να μη λέω κουβέντα με άνθρωπο μέχρι το απόγευμα. Μέχρι το ξέσπασμα της πανδημίας, το αναπλήρωνα αυτό με πάρα πολύ έντονη κοινωνική ζωή, συναυλίες, συναντήσεις με φίλους, ποτά, καφέδες. Πώς να αντιμετωπίσω το ξαφνικό μέσα; Οπως όλοι: Εχω τρελαθεί και προσπαθώ να ελπίζω σε πλήρη επαναφορά της ζωής μας.

Φανταστικό σενάριο: Η ζωή επανέρχεται στα κανονικά της. Με ποιον συγγραφέα ή καλλιτέχνη -ασχέτως εποχής- θα θέλατε να γιορτάσετε την ελευθερία, πού, και τι θα συζητούσατε;

Με τους National. Θα άφηνα τον Ματ να παραληρεί. Νομίζω θα ήταν απολαυστικός.

Συνέντευξη στην Κρίστυ Κουνινιώτη

Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News