Απόστολος Βανταράκης: Πως θα αντιληφθείτε την ηλίαση
Ο Απόστολος Βανταράκης, καθηγητής Υγιεινής, Τμήμα Ιατρικής, Πανεπιστήμιου Πατρών μέσω της “Π” δίνει χρήσιμες συμβουλές προστασίας και αντιμετώπισης για την ηλίαση.
Όλοι έχουμε ακούσει για την ηλίαση, ή αλλιώς επιστημονικά, υπερθερμία. Φυσιολογικά, η θερμοκρασία του σώματός μας είναι 37 ˚C. Οι ρυθμιστικοί μηχανισμοί που διατηρούν σταθερή την εσωτερική μας θερμοκρασία, ανεξάρτητα από τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος, είναι πολύπλοκοι.
Ο οργανισμός μπορεί να απαλλαγεί από την περίσσεια θερμότητας που προκαλείται από ένα θερμό περιβάλλον ή από έντονη σωματική άσκηση με διάφορους τρόπους. Σε υψηλές θερμοκρασίες το σώμα αποβάλλει θερμότητα, διευρύνοντας τα μικρά αιμοφόρα αγγεία, αυξάνοντας την εφίδρωση και κάνοντας πιο γρήγορη την αναπνοή.
Όταν ο οργανισμός μας εκτίθεται σε μεγαλύτερη θερμότητα από αυτή που μπορεί να απαλλαγεί, ή παράγει περισσότερη θερμότητα από αυτή που μπορεί να χάσει, τότε μπορεί να πάθουμε υπερθερμία.
Στην κατάσταση αυτή, η θερμοκρασία του σώματός μας ενδέχεται να αγγίξει τους 38.3˚C ή και να τους ξεπεράσει.
Οι ομοιοστατικοί μηχανισμοί του σώματος, μπορεί να «κουραστούν» και να είναι ανεπαρκείς μετά από παρατεταμένη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία κι έτσι να εμφανιστεί η παθολογική κατάσταση της ηλίασης. Η κατάσταση αυτή οφείλεται στην ευαισθησία του εγκεφάλου στη θερμότητα και ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος τις μεσημβρινές ώρες, κατά τη διάρκεια των οποίων οι ηλιακές ακτίνες πέφτουν κάθετα στη γη. Το σώμα μας υπερθερμαίνεται και παράγει περισσότερη ποσότητα ιδρώτα, μέχρι το σημείο που αδυνατεί να παράγει τον απαιτούμενο ιδρώτα ώστε να λειτουργήσει ο μηχανισμός «ψύξης», κι έτσι παρατηρείται αύξηση της θερμοκρασίας μας.
Σε περιπτώσεις εμμένουσας υπερθερμίας, όπου η ομοιοστατική λειτουργία του οργανισμού διαταραχτεί σε μεγάλο βαθμό, είναι δυνατόν να εμφανισθεί θερμοπληξία, κλινική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από απουσία εφίδρωσης, πολύ υψηλό πυρετό, με πιθανές διαταραχές του εγκεφάλου, της καρδιάς και των πνευμόνων. Εμφανίζεται κυρίως σε ηλικιωμένους και εξασθενημένα άτομα σε περιόδους καύσωνα και απαιτεί άμεση νοσοκομειακή αντιμετώπιση.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο να εμφανίσουν ηλίαση;
Μικρά παιδιά
Ηλικιωμένοι
Υποτασικά άτομα
Άτομα που πάσχουν από στεφανιαία νόσο, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (Χ.Α.Π.), σακχαρώδη διαβήτη
Άτομα που έχουν υποστεί εγκεφαλικά
Άτομα που υποσιτίζονται
Παχύσαρκα άτομα
Άτομα που έχουν κακή φυσική κατάσταση
Ηλικιωμένοι και τα βρέφη έχουν ανεπαρκή θερμορύθμιση. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στη χρήση οινοπνεύματος και σε ορισμένα φάρμακα (όπως αντιχολινεργικά, αντιισταμινικά, β-αναστολείς) που καθιστούν πιο ευάλωτο το άτομο.
Πως θα αντιληφθούμε την ηλίαση;
Στο αρχικό στάδιο της ηλίασης, θα παρατηρήσουμε κόκκινο, ζεστό δέρμα που θα είναι αφυδατωμένο, χωρίς ιδρώτα. Ο ασθενής θα παραπονείται για αίσθημα ζάλης και η αναπνοή του θα είναι πιο γρήγορη από την κανονική.
Συνήθως τα συμπτώματα διαρκούν περίπου 2 ημέρες και στην υποχώρησή τους βοηθούν αρκετά οι δροσερές κομπρέσες, η ξεκούραση και η αποφυγή του ήλιου.
Σε πιο βαριά μορφή ηλίασης, η κατάσταση είναι πιο σοβαρή, ο ασθενής μπορεί να έχει σπασμούς, παραισθήσεις, παραλήρημα ή ακόμα και να χάσει τη συνείδησή του. Το πρόσωπό του, ενώ στην αρχή θα είναι κόκκινο, σταδιακά θα γίνεται χλωμό. Η θερμοκρασία του σώματος μπορεί να φθάσει και τους 41˚C.
Συνοπτικά, τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν είναι τα ακόλουθα:
Ζεστό, ερυθρό και ξηρό δέρμα, χωρίς ιδρώτα
Αδυναμία
Ναυτία
Τάση για εμετό
Αίσθημα δίψας
Μυικές κράμπες
Κεφαλαλγία
Σύγχυση
Ζάλη
Ταχυκαρδία
Γρήγορο ρυθμό αναπνοής
Αυξημένη θερμοκρασία σώματος
Σπασμοί
Απώλεια συνείδησης
Διαταραχές ούρων
Πώς θα την αντιμετωπίσουμε;
Η σοβαρή ηλίαση πρέπει να αντιμετωπισθεί άμεσα, καθώς είναι δυνατόν να προκληθούν ακόμα και βλάβες στον εγκέφαλο. Οι πρώτες βοήθειες που μπορούν να παρέχονται είναι οι ακόλουθες:
Μεταφέρεται ο ασθενής σε δροσερό μέρος (κλιματιζόμενο χώρο), μακριά από τον ήλιο
Αφαιρούνται τυχόν ρούχα που τον επιβαρύνουν, καπέλα, παπούτσια κ.λπ.
Τοποθετούνται ψυχρά επιθέματα, βρεγμένες πετσέτες στο μέτωπό του, πίσω από τα γόνατα, στις μασχαλιαίες πτυχές και στις μηροβουνωνικές πτυχές και φροντίζεται να ανανεώνονται, ώστε να μειωθεί η θερμοκρασία του σώματός του.
Δίνονται στον ασθενή άφθονα υγρά, νερά και χυμούς. Προτιμότερη είναι η χορήγηση ισοτονικών ροφημάτων. Απαγορεύονται τα αλκοολούχα ποτά και η χορήγηση υγρών όταν ο ασθενής έχει υπνηλία, ναυτία και τάση για εμετό.
Ζητείται ιατρική συμβουλή.
Σε βαριά μορφή ηλίασης, πρέπει να μεταφέρεται ο ασθενής άμεσα στο νοσοκομείο, όπου θα γίνουν οι απαραίτητες ενέργειες και θα χορηγηθούν οροί ενδοφλεβίως.
Ποια είναι τα μέτρα προστασίας;
Προτιμότερο είναι να λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα ώστε να προστατεύεται ο οργανισμός μας. Συνιστάται:
Κατανάλωση άφθονων υγρών, ώστε να διατηρείται ο οργανισμός καλά ενυδατωμένος.
Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο τις ώρες κατά τις οποίες οι ακτίνες του πέφτουν κάθετα στη γη (11:00-16:00). Ιδιαίτερα τα άτομα που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου, πρέπει να αποφεύγουν την έκθεση στον ήλιο τις επικίνδυνες ώρες, από τις 11:00 – 18:00.
Χρήση καπέλου και αποφυγή υπερέκθεσης στον ήλιο.
Αποφυγή κατανάλωσης αλκοόλ και βαριών φαγητών
Παραμονή σε δροσερούς χώρους και αποφυγή έντονων σωματικών δραστηριοτήτων, κατά τη διάρκεια καύσωνα, ιδίως τις μεσημεριανές ώρες.
Ακολουθήστε μας για όλες τις ειδήσεις στο Bing News και το Google News
