Ιστορίες από την Ενωση Κέντρου

Ο δημοσιογράφος της «Π» Κωνσταντίνος Λαμπρόπουλος θυμάται ιστορίες για την Ενωση Κέντρου.

«Τι είναι Κέντρο;». «Είναι κάτι που δεν είναι ούτε Δεξιά, ούτε Αριστερά, αλλά είναι και Δεξιά και Αριστερά ταυτόχρονα. Και το κυριότερο: Αποστρέφεται τα άκρα».

Θα ΄μασταν, δεν θα ΄μασταν 12-13 ετών, όταν απευθύναμε το παραπάνω ερώτημα στον αείμνηστο Γιώργο Παπαγιαβή για να λάβουμε την απάντηση που ήδη διαβάσατε. Ολα αυτά στο παλιό Βενιζελικό στέκι των «Ολυμπίων», «παρενοχλώντας» τον παλιό υπουργό την ώρα που έπαιζε το αγαπημένο του τάβλι. «Το Κέντρο αποστρέφεται κάθε ολοκληρωτισμό, καλλιεργεί τη μετριοπάθεια και συνθέτει τα καλά στοιχεία από όλες τις ιδεολογίες», ήταν τα χαρακτηριστικά λόγια του παλαιού Γορτύνιου πολιτικού, φέρνοντας στο μυαλό μας και τον λεγόμενο «μεσαίο χώρο» του Κώστα Καραμανλή του νεότερου, στις αρχές της 10ετίας του 2000.

Αφορμή για να τα θυμηθούμε όλα αυτά στάθηκε η σημερινή ημερομηνία. Βλέπετε, σαν σήμερα το 1961 ιδρύθηκε η Ενωση Κέντρου, ένας πολιτικός σχηματισμός που έφτασε να αναλάβει ακόμη και τη διακυβέρνηση της χώρας μας στα μέσα της 10ετίας του ΄60. Χρειάστηκαν μήνες ζυμώσεων και πολιτικών υποχωρήσεων-συμβιβασμών ανάμεσα στα πολλά διασκορπισμένα και, τις περισσότερες φορές, προσωποπαγή μικρά κόμματα του συγκεκριμένου πολιτικού χώρου, τα οποία εν τέλει συνασπίστηκαν υπό τους Γεώργιο Παπανδρέου και Σοφοκλή Βενιζέλο.

Στην πράξη, βέβαια, η Ενωση Κέντρου είχε μια ακαθόριστη πολυχρωμία (εμπεριείχε πολιτικούς και από την Αριστερά, όπως ο Ηλίας Τσιριμώκος και από τη Δεξιά, όπως ο Στέφανος Στεφανόπουλος), όμως μετά τον θάνατο του Σοφοκλή Βενιζέλου και τη ραγδαία εσωκομματική άνοδο του Ανδρέα Παπανδρέου, η παράταξη πήρε σαφώς μια τάση προς τα Αριστερά, δημιουργώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις… εντός, εκτός και επί τα αυτά!

Η αλήθεια είναι (κι όπως αποδείχθηκε, άλλωστε, εκ του αποτελέσματος εκείνον τον σκοτεινό Ιούλιο του 1965 κι αργότερα), οι παλιοί Βενιζελικοί δεν έβλεπαν με καλό μάτι τους Παπανδρεϊκούς και το αντίθετο. Εχοντας μεγαλώσει σε μια ξεκάθαρα Βενιζελική οικογένεια (τα «Ολύμπια» ήταν κάτι σαν… εκλογικό κέντρο των Φιλελευθέρων στην Πάτρα για 10ετίες), ο γράφων δεν θα μπορούσε να μην θυμηθεί τις ιστορίες των παλιών για «το πατρικό φίλτρο του Γεωργίου Παπανδρέου που κάλυψε τον γιό του, Ανδρέα στην υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ και τελικά αυτό στοίχισε και στην Ελλάδα», αλλά κι εκείνο που έλεγε ο αείμνηστος Γεώργιος Μαύρος για «τις μεθόδους της λεωφόρου Μάντισον που ήρθαν στην Ελλάδα από τον αερολίθο εξ Αμερικής». Για να μην αναφερθεί κι ο αείμνηστος θείος μου, ιδιοκτήτης και ιδρυτής των «Ολυμπίων», Ανδρέας Λαμπρόπουλος (ο άνθρωπος που αποκαλούσε την λεωφόρο Γούναρη ως… Καλαβρύτων!) και οι ιστορίες του για «τον μυστηριώδη θάνατο του Σοφοκλή Βενιζέλου εν πλω από τα Χανιά προς Σύρο».

Αυτό το τελευταίο, την απώλεια δηλαδή του Σοφοκλή Βενιζέλου, το είχε επισημάνει πολλά χρόνια αργότερα, με το δικό του τρόπο και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης όταν είχε πει χαρακτηριστικά ότι «δυο θάνατοι έπαιξαν καθοριστικό και μοιραίο ρόλο για την πορεία της χώρας μας εκείνα τα χρόνια, οι θάνατοι του Σοφοκολή Βενιζέλου και του βασιλέως Παύλου. Αν δεν είχαν πεθάνει αυτοί οι δυο σχεδόν ταυτόχρονα, τότε πιθανότατα ούτε η Χούντα θα προέκυπτε, ούτε η Κυπριακή τραγωδία θα ερχόταν».

Ως έχων Βενιζελικό DNA, αλλά και, πάνω από όλα, ως «εραστής» της ιστορικής έρευνας, το προσυπογράφω απόλυτα…