Δεν αλλάζω εγώ μυαλά*

Του Κωνσταντίνου Μάγνη, Διευθυντή Σύνταξης της εφημερίδας «Πελοπόννησος».

Βραδιά πρώτου γύρου εκλογών: Η Σία Αναγνωστοπούλου μας ανακοινώνει ότι μπροστά στο δίλημμα Πελετίδης ή Σβόλης, δεξιό δήμαρχο δεν ψηφίζει.  Γνωρίζει, βέβαια, πολύ καλά τι πνεύμα επικρατεί στην παράταξή της, γνωρίζει ότι μεγάλο ποσοστό οπαδών του ΣΥΡΙΖΑ ψήφισε Πελετίδη από τον πρώτο  γύρο. Δεν τους έφταιγε και τόσο ο Αϊβαλής. Πελετίδη είχαν ψηφίσει και επί Ρώρου. Όπως βέβαια Πελετίδη ψηφίζουν και οπαδοί της Νέας Δημοκρατίας. Αφενός επειδή τους έχει πείσει ότι «κοιτάει τον κόσμο», αφενός επειδή ξέρουν ότι έτσι πικάρουν τα ποικιλώνυμα τοπικά και κεντρικά κατεστημένα. Τα έχουμε σχολιάσει πολλές φορές. Θα πούμε άλλα τώρα, μην μας εγκαταλείπετε, κρίμα είναι στην πρώτη παράγραφο.

Όταν λες, ωστόσο, ότι προκρίνεις τον πρώτο από τον δεύτερο, δικαιώνεις τον πρώτο: Λες ότι τελικά είναι ο καλύτερος, ή έστω πιο ανεκτός. Αλλά αυτό λέει και ο ίδιος, όπως βέβαια και οι ψηφοφόροι του. Οι οποίοι μπορεί και να παραδέχονται ένα σωρό πράγματα που δεν πάνε καλά στην πόλη- οι δημοσκοπήσεις το καταγράφουν- αλλά δεν πιστεύουν ότι οι άλλοι υποψήφιοι θα τα κατάφερναν καλύτερα. Τα κόμματά τους κυβέρνησαν τον τόπο, άλλωστε, και τα είδαμε τα κατορθώματά τους.

Το ίδιο ανακλαστικό, βέβαια, ήταν έτοιμη να εκδηλώσει και η άλλη πλευρά:  Ακούγαμε ψηφοφόρους της παράταξης Σβόλη να προεξοφλούν ότι στον δεύτερο γύρο το χέρι τους δεν θα πήγαινε στον υποψήφιο του ΣΥΡΙΖΑ, που πάει να πει Πελετίδης ή λευκό, δηλαδή Πελετίδης.

Την ώρα που γράφαμε αυτές τις γραμμές, ξεκαθάρισε τη στάση του και ο Β. Αϊβαλής: Μας είπε να κάνουμε ο,τι μας φωτίσει ο θεός. Μας έχει εμπιστοσύνη.

Καθώς πορευόμαστε προς το γραφείο, πέσαμε πάνω σε έναν πατρινό από τους απογοητευμένους. Ηρθε τρίτος παντού, αλλά τον έχει απογοητεύσει και πολλών από τους τρίτους η στάση. «Πρέπει να αλλάξουν μυαλά σ’ αυτή την πόλη» μας είπε. Δεν είναι ο πρώτος που το λέει, όπως δεν είναι και ο πρώτος που αποσαφηνίζει τι εννοεί με τη σύσταση αυτή.  Συνήθως εννοούμε ότι πρέπει να αλλάξουν μυαλά οι άλλοι.

Είμαστε γεμάτοι από καθρέπτες, αλλά κανείς μας δεν έχει καθρέπτη από αυτόν που κοιτάς τον εαυτό σου. Δεν ξέρουμε γιατί η τεχνολογία δεν έχει προχωρήσει μέχρι εκεί. Αν υπήρχε αυτός ο καθρέπτης και αν τον κοιτούσαμε με ειλικρίνεια, θα διαπιστώναμε κενά, ανεπάρκειες, συμπλέγματα, αυτοπαραμυθιάσματα, και γενικά πολλή σαβούρα να θολώνει και να αποπροσανατολίζει την κρίση μας. Αλλά και αυτά εάν δεν υπήρχαν, εγείρεται το ερώτημα της επικινδυνότητας που προσλαμβάνει η κρίση, όταν δεν στηρίζεται στη γνώση και στο βαθύτερο ψάξιμο.

Πέρασε μια ακόμα εκλογική διαδικασία χωρίς να εστιάσουμε στην ιστορία, την ταυτότητα, τις ιδιομορφίες της πόλης. Οι συζητήσεις μας εξαντλούνταν στον ρηχό άξονα: Η πόλη δεν είναι καθαρή. Η πόλη δεν είναι «αυτή που ήταν» (αλλά τι ήταν; Α ναι: «Αρχόντισσα»).  Η πόλη δεν έχει επενδύσεις. Η πόλη έχει μείνει πίσω. Η Καρδίτσα πετάει. Ο Βόλος πετάει. Τα Τρίκαλα πετάνε. Και πού να δεις τα Γιάννινα.

Οι εννιά στους δέκα πατρινούς θεωρούν τον εαυτό τους προοδευτικό. Αλλά ποια είναι η έννοια της προόδου που έχουμε μέσα μας; Ποιες προοδευτικές απόψεις και καινοτόμες ιδέες διακρίνουν τους προβληματισμούς και τις συζητήσεις μας; Πόσα βιβλία πουλάνε τα βιβλιοπωλεία μας; Πόσα εισιτήρια κόβουν τα θέατρά μας; Ποιες είναι οι επαφές και οι ανταλλαγές μας με το εξωτερικό; Το Μουσείο μας έχει δει; Πόσο δεκτικοί είμαστε σε τομές πολεοδομικές και κυκλοφοριακές; Τι πραγματικά ζητάμε από τους δημάρχους και τους βουλευτές μας;

Όχι, δεν ευθύνεται η κοινωνία για τη στενότητα των οριζόντων και τους αποπροσανατολισμούς της. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ένας έκαστος, ατομικά, δεν πρέπει να έχει ως προτεραιότητα την αυτοβελτίωσή του. Οι επαναστάσεις και οι αλλαγές έρχονται από μέσα, με καταλύτη το έξω, όπως μας δίδαξε το ’21, και εμείς δεν έχουμε έξω, αλλά και δεν τα πάμε καλά με το μέσα.

Θα περάσει και αυτό, λέει ο στίχος του Πορτοκάλογλου. Πόσο λάθος. Τίποτα δεν περνάει. Όλα μένουνε. Γιατί ακόμα και όταν ζητάμε μια αλλαγή, τη ζητάμε για λόγους που δεν έχουμε επαρκώς κατανοήσει.

*Από τον «Επιπόλαιο», στίχοι Πυθαγόρας