«Ανοίγοντας Νέους Δρόμους»

Του Λυκούργου Σταυρουλόπουλου, Οικονομολόγος-μέλος της Συνέλευσης των Αντιπροσώπων του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΔΗΚΙΟ).

Βασική Αναπτυξιακή Προτεραιότητα της χώρας μας τα τελευταία 3 χρόνια αποτελεί η σύνδεση της επιστημονικής έρευνας με την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα.

Η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στις 5 Ευρωπαϊκές χώρες με τη μεγαλύτερη βελτίωση στον τομέα της καινοτομίας, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Παράλληλα, μέσω της δημιουργίας του Εθνικού Μητρώου Νεοφυών Επιχειρήσεων «Elevate Greece», η Ελληνική Πολιτεία έχει πλέον μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για το πόσες νεοφυείς επιχειρήσεις υπάρχουν στην Ελλάδα, την γεωγραφική τους διασπορά, σε ποιους τομείς δραστηριοποιούνται, πόσους εργαζόμενους απασχολούν και τον κύκλο εργασιών που πραγματοποιούν. Επίσης έχουν θεσπιστεί ειδικά φορολογικά κίνητρα για «Επενδυτικούς Αγγέλους» (το 50% της επένδυσης εκπίπτει του φορολογητέου εισοδήματος) και επενδύσεις «Ερευνας και Ανάπτυξης» (αύξηση υπερέκπτωσης δαπανών από 130% σε 200%), ενώ επιταχύνθηκαν σημαντικά οι διαδικασίες ελέγχου από τη Γενική Γραμματεία Ερευνας και Καινοτομίας (ΓΓΕΚ).
Ωραία όλα αυτά, αλλά πού βρισκόμαστε στ΄αλήθεια ως περιοχή;

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ
Το οικοσύστημα Καινοτομίας της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, έχοντας μια 25ετή ιστορία με βάση το Πανεπιστήμιο και το Επιστημονικό Πάρκο Πατρών, έχει καταγράψει σημαντικές επιτυχίες, τόσο στον τομέα της ανταγωνιστικής έρευνας, όσο και στην ανάπτυξη εταιρειών με εξειδίκευση σε αναδυόμενες τεχνολογίες πληροφορικής και νέων υλικών. Οι δαπάνες Ερευνας & Ανάπτυξης ανέρχονται σε 1.5% του ΑΕΠ, έναντι 1.3%, που είναι ο Εθνικός μέσος όρος.

Επιπλέον τα τελευταία χρόνια υλοποιούνται στην περιοχή μας σημαντικά προγράμματα υποστήριξης της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Διαχειριστική Αρχή της ΠΔΕ, πρώτη από όλες τις Περιφέρειες της Ελλάδας ξεκίνησε να υλοποιεί τη «Στρατηγική Στήριξης Έρευνας και Καινοτομίας» με 66 Έργα σε 5 Τομείς Εξειδίκευσης, Σύμπραξης Εταιρειών και Ερευνητικών Φορέων συνολικού Προϋπολογισμού άνω των 15 εκατ. ευρώ.

Παράλληλα, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου EGOV_INNO, αναπτύχθηκε από την Περιφέρεια Δυτ. Ελλάδας μια ολοκληρωμένη πλατφόρμα καταγραφής του περιφερειακού οικοσυστήματος επιχειρηματικότητας και καινοτομίας, μέσω της οποία κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να πλοηγηθεί σε διαφορετικές κατηγορίες φορέων του οικοσυστήματος καινοτομίας (Κόμβους, Εταιρίες, Επενδυτές, Χρηματοδοτικά Εργαλεία κλπ).

Τέλος, το διάσημο CERN, το μεγαλύτερο ερευνητικό κέντρο στον κόσμο, έχει δημιουργήσει 9 κέντρα- θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων στην Ευρώπη. Το νεότερο από αυτά βρίσκεται στο Επιστημονικό Πάρκο Πατρών.

Συνολικά η Περιφέρεια Δυτ. Ελλάδας θεωρείται για τα ελληνικά δεδομένα ιδιαίτερα καινοτόμα.

ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ
Όμως, παρά τη δυναμική που έχει αναπτυχθεί, η περιοχή μας δεν κατόρθωσε να εξελιχθεί αναλόγως και επιχειρηματικά.

Επιπρόσθετα, στη νέα προγραμματική Περίοδο (σ.σ. ΕΣΠΑ 2021-2027) η Καινοτομία αποτελεί βασικό μεν Αναπτυξιακό Πυλώνα, με Προϋπολογισμό 4 δις. Ευρώ, η βασική όμως χρηματοδότηση θα αφορά σε Τομεακά Προγράμματα, Προγράμματα δηλαδή που υλοποιούνται Κεντρικά είτε από τα οικεία Υπουργεία, είτε από την Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας (ΓΓΕΚ). Για την Περιφέρεια Δυτ. Ελλάδας αρχικά αντιστοιχούσαν πόροι γύρω στα 3 εκατομμύρια ευρώ, οι οποίοι κατόπιν στοχευμένων παρεμβάσεων αυξήθηκαν στα 9 εκατομμύρια ευρώ.

Τέλος θα πρέπει να επισημανθεί ότι το ΕΠΠ είναι ο μόνος από τους 14 φορείς της ΓΓΕΚ που έχει Εδρα την Πάτρα, ο μόνος που δεν λαμβάνει Τακτική Χρηματοδότηση και, ο μόνος που δεν υπάγεται στο Νόμο για ενισχύσεις ΕΤΑΚ (Έρευνας Τεχνολογικής Ανάπτυξης & Καινοτομίας).

Φαίνεται ότι έχουν ωριμάσει πλέον οι συνθήκες για τη δημιουργία ενός Περιφερειακού Κόμβου Καινοτομίας, ο οποίος θα λειτουργεί ως συντονιστής καθόλη την διάρκεια υλοποίησης των Αναπτυξιακών Προγραμμάτων, με συγκεκριμένο προϋπολογισμό και σκοπό να αναζητεί και να προωθεί συστηματικά δυνατότητες διασύνδεσης & δημιουργίας συμπράξεων μεταξύ πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων και επιμέρους ερευνητών με τον επιχειρηματικό κόσμο.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Για να έχει προοπτική επιτυχίας το εγχείρημα αυτό, θα πρέπει:
Στρατηγικά, να εναρμονιστεί η υλοποίηση του Σχεδίου με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το επόμενο Πρόγραμμα– Πλαίσιο για την Έρευνα και Καινοτομία (2021-2027).

Τακτικά, να αναδειχθεί ο ρόλος της Περιφέρειας ως συντονιστή.
Λειτουργικά, να επιτευχθεί η στήριξη αυτόνομων ερευνητικών φορέων με την ανάδειξη ειδικών χρηματοδοτικών εργαλείων.
Και αν στο κομμάτι της Περιφέρειας μάλλον παίρνουμε καλό βαθμό, στην συνεργασία των λοιπών εταίρων χρειάζεται εκσυγχρονισμός και προσαρμογή της διακυβέρνησης και της στρατηγικής

Πάνω απ΄όλα όμως απαιτείται συγκεκριμένη στρατηγική έξυπνης εξειδίκευσης, καθώς δεν είναι δυνατόν να είμαστε καλοί όλοι σε όλα. Απαιτείται ουσιαστικά μια καινοτόμα στόχευση σε θεματική που να ταιριάζει με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής μας. Ποια θα είναι αυτή; Η Αγροδιατροφή ταιριάζει με το προφίλ της Περιφέρειας, όμως η Μικροηλεκτρονική έχει μακρά παράδοση, οι Ενεργειακές Εφαρμογές έφεραν ενθαρρυντικά αποτελέσματα, ενώ τις μεγαλύτερες επιτυχίες ως τώρα τις πέτυχαν οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών.

Αυτά πρέπει να αναλυθούν ώστε να επιλεγεί μια συγκεκριμένη κατεύθυνση έξυπνης εξειδίκευσης. Η συγκυρία μοιάζει ιδανική: τον Σεπτέμβριο αναμένονται οι πρώτες Προσκλήσεις του Νέου ΕΣΠΑ 2021-2027, ενώ σε λίγες μέρες η «Πελοπόννησος» διοργανώνει το 10ο Συνέδριο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Ευκαιρία να αναδείξουμε το Αναπτυξιακό Πρότυπο της περιοχής μας «Ανοίγοντας νέους δρόμους». Το λέει και το Σύνθημα του Συνεδρίου.